جواب درس ۱۰ تاریخ یازدهم انسانی ☑️ ایران در دوران غزنوی ، سلجوقی و خوارزمشاهی

جواب درس ۱۰ تاریخ یازدهم انسانی ؛ گام به گام درس دهم تاریخ (۲) از بعثت پیامبر اسلام تا پایان صفویه پایه یازدهم رشته انسانی که شامل جواب فعالیت ها و پرسش های نمونه درس 10 دهم ایران در دوران غزنوی ، سلجوقی و خوارزمشاهی از فصل سوم ایران از ورود اسلام تا پایان صفویه در صفحه های ۱۰۱ ، ۱۰۵ ، ۱۰۶ ، ۱۰۷ ، ۱۰۹ و ۱۱۳ است را در ادامه در بخش آموزش و پرورش ماگرتا آماده کرده ایم.

همچنین بخوانید: جواب درس ۹ تاریخ یازدهم انسانی

جواب فکر کنیم و پاسخ دهیم صفحه ۱۰۱ درس ۱۰ تاریخ یازدهم انسانی

با راهنمایی دبیر و هم فکری، توضیح دهید چه عاملی نقش مهمی در ورود ایران به دوران غزنویان، سلجوقیان و خوارزم شاهیان داشت؟

تاریخ: الف) در جریان لشکرکشی های جهادی مسلمانان به ماوراء النهر و سرزمین های آن سوی رود سیحون در سده های نخست هجری، شماری از ترکان به صورت فردی و یا گروهی به دین اسلام گرویدند و به درون قلمروی اسلامی راه یافتند.

ب) عده ی زیادی از این ترکان به دلیل استعداد خاصی که در امور نظامی داشتند به خدمت دربار عباسیان و امیران مسلمانان در مناطق مختلف قلمرو خلافت در آمدند؛ برخی از آنان حتی به مراتب و مناصب بالای نظامی دست یافتند.

پ) سرکوب دهقانان در اواخر حکومت سامانیان و تضعیف این نهاد قدیمی ایرانی و اختلافات میان شاهزادگان سامانی بر سر قدرت موجب شد سپهسالاران ترک روز به روز قدرتمندتر شوند.

ت) نبود عوارض عمده ی طبیعی در شمال شرق نیز موجب شد ترکان بسیاری پس از ضعف حکومت های ایرانی، به داخل قلمرو ایران کوچ کنند و مجموعه ی این عوامل، باعث برتری سیاسی و نظامی قبایل ترک و تشکیل سه سلسله ی پیاپی ترک نژاد در ایران شد.

جواب فعالیت ۱ صفحه ۱۰۵ درس دهم تاریخ یازدهم انسانی

نمودار خط زمان تاریخ ایران در دوران حکومت های غزنویان، سلجوقیان و خوارزمشاهیان را ترسیم کنید و رویدادهای مهم سیاسی و نظامی را بر روی آن نشان دهید.

تاریخ: در جدول زیر می توانید مشاهده کنید:

پاسخ فعالیت ۲ صفحه ۱۰۶ درس ۱۰ تاریخ یازدهم انسانی

بررسی شواهد و مدارک

متن های زیر را بخوانید و به پرسش های مربوط به آن ها پاسخ دهید.

متن ۱: «روزی سلطان به وی [نظام الملک] پیغام داد که همانا با من در ملُک شریکی که ولایت و اقطاع به اولاد خود می دهی، و هر تصرّف که در ملک می خواهی بی مشورت من می کنی، خواهی تا بفرمایم که دوات وزارت از پیش و دستار از سرت بردارند؟ نظام الملک جواب داد که دوات من و تاج تو در هم بسته است و توأمانند، امّا فرمان تو را باشد» (رشید الدین فضل الله، جامع التواریخ، بخش سلجوقیان، ص ۳۶).
 منظور نظام الملک از رابطه ی بین دوات [نماد اهل قلم] وی و تاج سلطانی چیست؟

متن ۲: «باید که به همه ی اطراف همیشه جاسوسان روند بر سَبیل بازرگانان و سیاحان و صوفیان و داروفروشان و درویشان، و از هر چه می شنوند خبر می آورند تا هیچ گونه از احوال چیزی پوشیده نماند» (نظام الملک، سیاست نامه، ص ۹۰).

الف) با توجه به متن فوق، نظام الملک، ایجاد کدام دیوان را برای حکومت سلجوقی ضروری شمرده است؟

تاریخ: دیوان برید

ب) به نظر شما اطلاع حاکم از اوضاع مملکت می توانست چه فایده ای به هم راه داشته باشد؟

تاریخ: می توانست از اوضاع مملکت ارزیابی درستی داشته باشد و با اطلاعات درست برنامه ریزی درستی انجام دهد و مردم را به سمت رضایت بکشاند.

پاسخ فعالیت ۳ صفحه ۱۰۷ درس دهم تاریخ یازدهم انسانی

با مطالعه ی دقیق وظایف دیوان ها در عصر سلجوقیان، بگویید امروزه وظایف هر یک از این دیوان ها را چه وزارت خانه یا نهادی انجام می دهد؟

تاریخ: دیوان استیفا — وزارت دارایی
دیوان رسایل — دبیرخانه
دیوان اشراف — وزارت دارایی
دیوان برید — اداره پست و اطلاعات
دیوان عرض – وزارت جنگ
دیوان اوقاف — سازمان اوقاف

جواب فعالیت ۴ صفحه ۱۰۹ درس ۱۰ تاریخ یازدهم انسانی

سیاست مذهبی سلجوقیان را با سیاست مذهبی آل بویه مقایسه کنید و پیامدهای اجتماعی و فرهنگی آن را بیان نمایید.

تاریخ: سلجوقیان و وزراء آنان سنیان متعصبی بودند که اهل تشیع را به شدت سرکوب می کردند، اما در زمان آل بویه چون آن ها شیعه بودند، مراسم شیعیان برگزار می گردید.

جواب پرسش های نمونه صفحه ۱۱۳ درس دهم تاریخ یازدهم انسانی

۱- اهداف محمود غزنوی از حمله به هند چه بود؟

تاریخ: او به بهانه جهاد در راه خدا چندین بار به هند حمله کرد، اما هدف اصلی او دستیابی به ثروت فراوان هند از طریق معابد و پرستش گاه های آنان بود.

۲- نظام الملک چه اهدافی از تقویت و توسعه ی نظام اداری در عصر سلجوقی داشت؟

تاریخ: خواجه نظام الملک در تلاش بود با تقویت حکومت مرکزی از طریق توسعه نظام اداری مدنظر خود ضمن ایجاد ثبات با نیروی سر کش امیران سلجوقی که به سنت های قبیله ای خود وفادار بودند مقابله کند و این چالش ها منجر به تقابل شد که در تاریخ ایران به تقابل أهل قلم (دیوان سالاران) و اهل شمشیر (نظامیان) معرف است و همچنین این نظام اداری الگوی مطلوبی برای حکومت های بعد شد.

۳- شکل گیری نظام سلطنت در دوره ی سلجوقی، چه تأثیری بر جایگاه و قدرت سیاسی نظامی خلفای عباسی داشت؟

تاریخ: سلجوقیان برای مشروعیت حکومت خود، فرمانبرداری از خلیفه عباسی را پیشه کردند. اما این اطاعت نسبی بود، زیرا تقسیم قدرت دینی و دنیوی از اهداف سلاطین سلجوقی گشت، آنها سلطنت همه جانبه خود را می خواستند و بهای چندانی به خلفا نمی دادند و تنها به دنبال این بودند که با کسب مشروعیت سلطنت خود را حفظ کنند.

مناسبات خلیفه و سلطان همیشه روال عادی خود را نداشت. چون تا زمانی که سلاطین قدرتمند و با نفوذ سلجوقی بر سر کار بودند، خلفا به قدرت معنوی خود اکتفا می کردند اما با بروز ضعف سلطان سلجوقی، خلفا در صدد کسب قدرت دنیوی بر می آمدند. این سیاست باعث تنش روابط بین خلیفه و سلاطین سلجوقی می شد.

سلجوقیان با آنکه به تأیید خلفا نیاز داشتند اما تلاش می کردند با این ادعا، حق حکومت کردن و مسئولیت حمایت از افراد تحت سلطه، مستقیما از سوی خدا به آنها واگذار شده برای خود وجهه مذهبی و الهی کسب کنند.

۴- بافت مذهبی شهرهای ایران را در دوران غزنویان، سلجوقیان و خوارزمشاهیان به اختصار توضیح دهید.

تاریخ: بافت مذهبی جمعیت شهری و روستایی این دوره را معمولا اهل تسنن تشکیل می دادند البته پیروان شیعه ۱۲ امامی نیز در شهرها پراکنده بودند و در برخی شهرها مثل (بیهق، ری، گرگان، ساری و قم ) اکثرا شیعه بودند پیروان مذهب اسماعیله نیز در شهرها و روستاها پراکنده بودند این گروه مهم ترین مخالفان حکومت های عباسی ، غزنوی و سلجوقی بودند.

۵- عواملی که در رشد تجارت داخلی و خارجی در دوره ی سلجوقی نقش داشت چه بودند؟

تاریخ: عواملی همچون گسترش قلمرو، نظم امنیت، ایجاد راه های ارتباطی جدید و رونق حمل و نقل، وجود نظام دیوانی کار آمد باعث رشد تجارت شده بود.

۶- عوامل مؤثر بر رشد هنر و معماری در دوره ی سلجوقی کدام اند؟

تاریخ: توسعه شهرنشینی، رشد اقتصادی، گسترش قلمرو و حمایت دولتمردان از شکوفایی هنر و معماری باعث رشد هنر و معماری شد و بسیاری از کاروانسراها، مساجد و مدارس در این دوران ساخته شده است.

همچنین بخوانید: جواب درس ۸ تاریخ یازدهم انسانی

😊 اگر سوالی در رابطه با جواب پرسش های نمونه و فعالیت های درس ۱۰ دهم کتاب تاریخ انسانی یازدهم دارید آن را از قسمت دیدگاه بپرسید. همچنین جهت مشاهده گام به گام سایر درس های کتاب کافیست شماره درس را به همراه عبارت ماگرتا در گوگل جست و جو کنید.