معنی کلمات درس سوم مثل آیینه و شعر کار و شایستگی فارسی نهم + آرایه های ادبی

معنی کلمات درس سوم مثل آیینه و شعر کار و شایستگی فارسی نهم ؛ در این مطلب از بخش آموزش و پرورش ماگرتا با معنی لغات و واژگان درس 3 سوم مثل آیینه و معنی و آرایه های ادبی و نکات دستوری و زبانی شعر کار و شایستگی کتاب فارسی نهم متوسطه اول آشنا می شوید. در ادامه با ما همراه باشید.

بعدی: معنی کلمات و آرایه های حکایت باغبان نیک اندیش فارسی نهم
معنی کلمات درس چهارم هم نشین فارسی نهم
جواب تمرینات درس چهارم فارسی نهم

معنی و آرایه های ادبی شعر صفحه ۲۳ فارسی نهم

در زندگی مطالعه دل غنیمت است / خواهی بخوان و خواه نخوان، ما نوشته ایم
معنی: در زندگی شناخت احساساتِ درون و پرداختن به خود بسیار ارزشمند است.و ما این سخن را گفتیم و حال خوددانی که به آن عمل کنی یا نه

آرایه ها: واج آرایی در حرف (خ) / تضاد بین افعال بخوان و نخوان / خواه و خواهی: جناس ناقص افزایشی / مراعات النظیر بین: مطالعه ، نوشته ایم و بخوان

دانش زبانی: در: حرف اضافه
زندگی: متمم
مطالعه ی دل: ترکیب اضافی
غنیمت: مفعول و مسند
است: فعل اسنادی
بخوان و نخوان: افعال امر و نهی
تعداد جملات: ۴
قالب شعری: غزلی از غزلیات عبدالقادر بیدل

معنی و آرایه های ادبی قسمت های سخت و بیت درس سوم مثل آیینه فارسی نهم

متن: آن ها مثل آیینه، همان قدر که خوبی ها را پیش چشم می آورند، عیب ها را هم به ما می نمایانند.
معنی: آن ها (دوستان واقعی) مانند آیینه واقعیت ها را نشان می دهند؛ یعنی هم خوبی ها را به ما می گویند و هم غیب ها و اشکالات را بازگو می کنند.

آرایه ها: تضاد بین خوبی ها و عیب ها / مثل آیینه: تشبیه

دانش زبانی: آیینه: متمم (مثل) حرف اضافه / عیب ها را به ما می نمایانند ، جمله چهار جزئی با مفعول و متمم

متن: رسم دوستی، شکستن آینه نیست درست آن است که خود را اصلاح کنیم.

آرایه ها: این عبارت تلمیح دارد به جمله معروف (مومن آینه مومن است) المومن مراه المومن

آینه، چون نقش تو بنمود راست / خود شکن، آیینه شکستن خطاست
معنی: اگر آینه (دوست خوب) عیب های تو را به درستی نشان داد. نباید آیینه را بشکنی و از واقعیت ها فرار کنی، بلکه کار درست آن است که خود را اصلاح کنی و از غرور و خود خواهی، دوری کنی.

آرایه ها: تضاد بین راست و خطا / این بیت ضرب المثل است / خود شکن: کنایه از اصلاح کردن و ترک غرور و خود خواهی / شکن و شکستنهم خانواده است /

دانش زبانی: خود: مفعول / شکن: فعل امر / آیینه شکستن: نهاد /خطا: مسند
توجه: آینه و آیینه جناس نیستند چون تفاوت معنایی ندارند.

تاریخ ادبیات درس سوم فارسی نهم

نظامی گنجه ای، شاعر قرن ششم که علاوه بر دیوان شعر، پنج مثنوی دارد که به پنج گنج یا خمسه نظامی معروف اند و می تواند آن ها را به اختصار در کلمه ی «ملخ ها» معرفی کرد. این پنج مورد عبارت اند از: ۱) مخزن الاسرار ۲) لیلی و مجنون ۳) خسرو شیرین ۴) هفت پیکر ۵) اسکندر نامه

پروین اِعتصامی: شاعر پرآوازهٔ زبان فارسی است که در سال ۱۲۸۵ ه.ش در شهر تبریز دیده به جهان گشود. سروده‌های او در زمینه‌های اجتماعی، اخلاقی و انتقادی است و حالتی اندرزگونه دارد. پروین در سال ۱۳۲۰ خورشیدی درگذشت؛ آرامگاه وی در شهر قم کنار صحن حضرت معصومه (س) قرار گرفته است.

سعدالدین وراوینی: یکی از دانشمندان اهل وراوین در نزدیکی اهر که در قرن هفتم هجری قمری می‌زیست و کتاب «مرزبان‌نامه» اثر مرزبان بن رستم شروین پَریم راکه به زبان طبری (مازندرانی کهن) بود، به فارسی برگرداند.

مرزبان نامه: کتابی است به شیوۀ کلیله و دمنه تألیف مرزبان بن رستم یکی از اسپهبدان مازندران. این کتاب مشتمل بر داستان و تمثیل است.

معنی و آرایه های ادبی و زبانی شعر کار و شایستگی درس سوم فارسی نهم

نکته: قالب شعر کار و شایستگی از پروین اعتصامی، قطعه می باشد.

جوانی گه که کار و شایستگی است / گه خود پسندی و پندار نیست
معنی: جوانی زمان کار و نشان دادن شایستگی ­ها و توانمندی ­هاست. زمان خود خواهی و خیال پردازی نیست.

آرایه ها: جوانی و شایستگی: مشتق / خودپسندی: غرور و خودخواهی / پندار: خیال، وهم

دانش زبانی:

چو بفروختی، از که خواهی خرید؟ / متاع جوانی به بازار نیست
معنی: اگر دوران جوانی خود را از دست بدهی دیگر نمی توانی آن را به دست آوری، زیرا جوانی کالایی نیست که بتوانی آن را از بازار خریداری کنی.

آرایه ها: آرایه تضاد بین خرید و فروخت / بازار: استعاره از دنیا / متاع جوانی: اضافه تشبیهی / بفروختی: ماضی ساده (ساخت قدیم) / که: (چه کسی) ضمیر پرسشی / خواهی خرید: فعل مستقبل (آینده)

غنیمت شمر، جز حقیقت مجوی / که باری است فرصت، دگر بار نیست
معنی: قدر جوانی خودت را بدان و به دنبال حقیقت باش، زیرا فرصت زندگی برای هر کس یک بار بیش تر نیست.

آرایه ها: تکرار واژه «بار» برای تأکید است.

دانش زبانی: در مصراع دوم، فعل «است» اسنادی و «باری» مسند است. / فرصت: نهاد / «نیست»: فعل اسنادی نیست؛ زیرا در اینجا به معنای «وجود ندارد» آمده است.

مپیچ از ره راست بر راه کج / چو در هست، حاجت به دیوار نیست
معنی: همان طوری که برای داخل شدن از در استفاده می شود نه دیوار، تو هم تا وقتی که راه راست وجود دارد از بی راهه نرو. (از راه راست منحرف نشو و به سمت کارهای ناشایست نرو)

آرایه ها: آرایه تضاد بین راست و کج / مراعات نظیر بین در و دیوار / بر و در: جناس / راه راست به در و راه کج به دیوار تشبیه شده است / مصراع دوم تمثیل است.

ز آزادگان، بردباری و سعی / بیاموز، آموختن، عار نیست
معنی: از انسان های جوانمرد، شکیبایی و تلاش را یاد بگیر و بدان که آموختن از انسان های دیگر، ننگ نیست.

دانش زبانی: آزادگان و آموختن: مشتق / بردباری: مشتق – مرکب / سعی: ساده / بیاموز: فعل امر / عار: مسند

به چشم بصیرت به خود، در نگر / تو را تا در آیینه، زنگار نیست
معنی: با آگاهی از خود، به خودت نگاه کن. ارزش های ذاتی خودت را کشف کن، قبل از اینکه پیر شوی و فرصت جوانی ات را از دست بدهی و قلب پاک و بی آلایشت آلوده به زنگار شود و نتوانی حقایق را ببینی.

آرایه ها: در اینجا منظور از آیینه، قلب آدم است و منظور از زرنگار، گناه است / مراعات نظیر بین چشم و نگر / تکرار «ر»: واج آرایی

دانش زبانی: درنگر: فعل امر / آیینه: متمم / زنگار: نهاد / نیست: فعل غیر اسنادی به معنای «وجود ندارد».

همی دانه و خوشه، خروار شد / ز آغاز، هر خوشه خروار نیست
معنی: قطعاً با جمع شدن دانه ها و خوشه ها، خرمن به وجود می آید. هیچ دانه و خوشه ای در آغاز، خرمن و خروار نبوده است.

آرایه ها: تکرار در خوشه و خروار / مراعات نظیر بین دانه و خوشه / تکرار «خ»: واج آرایی / «همی» در اینجا به معنی «قطعاً» و «همانا» است و قید تأکید می باشد.

دانش زبانی: دانه و خوشه: نهاد / خروار: مسند / شد: فعل اسنادی / آغاز: متمم / هر خوشه: نهاد / خروار: مسند / نیست: فعل اسنادی.

نکته: این بیت، یادآور ضرب المثل «قطره قطره، جمع گردد وان گهی دریا شود.» است. در ادبیات فارسی به بیتی یا جمله ای که ضرب المثلی را به یاد بیاورد، آرایه ی تمثیل می گویند.

همه کار ایّام درس است و پند / دریغا که شاگرد هشیار نیست
معنی: تمام کارهای این جهان برای انسان درس و پند و اندرز هستند، امّا افسوس که انسان هوشیاری پیدا نمی شود از این همه پند و اندرز، عبرت بگیرد.

آرایه ها: مراعات نظیر بین درس و شاگرد / تلمیح به حدیث حضرت علی (ع): ما اکثر العبر و اقل الاعتبار: عبرت ها چه بسیارند و عبرت پذیران اندک / بیت از چهار جمله تشکیل شده است / در مصراع اول، فعل «است» بعد از پند، حذف شده / دریغا: اصوات «شبه جمله»

دانش زبانی: همه کار ایام: نهاد / درس و پند: مسند / است: فعل اسنادی / شاگرد: نهاد / هشیار: مسند / نیست: فعل اسنادی.

معنی لغات و کلمه های درس سوم مثل آیینه و شعر کار و شایستگی درس سوم فارسی نهم

ایام: جمع یوم، روزها
دیدگان: چشمان
درنگر: نگاه کن
شمر: به شمار آور
عیب: نقص

پندار: گمان، حدس
ره: راه
فراتر: بالاتر
متاع: کالا
نیک بخش: خوشبختی

باطل: نادرست
خسرو: پادشاه
دریغا: دریغ افسوس
زنگار: آلودگی، گرد و غبار، زنگ زدن
عار: عیب و نقص

بصیرت: آگاهی
خود پسندی: خودخواهی
گام: قدم
نقش: تصویر، شکل
گه: گاه

حرص: زیاده خواهی
فرتوتی: پیری، تاتوانی
بازاندیشی: دوباره اندیشیدن
بردباری: صبر
تب و تاب: شور و اشتیاق

حاجت: نیاز
خروار: مقدار باری که خر توان حمل آن را دارد (معادل ۳۰۰ کیلوگرم)
خطا: اشتباه
غنیمت شمردن: سود بردن از چیزی، استفاده کردن از چیزی
مجوی: جست و جو نکن

مجوی: جست و جو نکن
نیک بختی: خوشبختی
بی­ هیاهو: بی­سر و صدا
نقد: بر شمردن ضعف و قوّت کسی یا چیزی
حقیقت: راستی، درستی

توجه: برای مشاهده پاسخ سوالات درس سوم فارسی نهم، وارد لینک «جواب سوال های درس سوم فارسی نهم» شوید.

قبلی: معنی کلمات و آرایه های ادبی شعر پرواز فارسی نهم
معنی و آرایه های ادبی حکایت سفر فارسی نهم
جواب سوالات درس اول فارسی نهم
معنی شعر و کلمات درس اول فارسی نهم

توجه: شما دانش آموزان پایه نهم متوسطه اول عزیز اگر می خواهید به راحتی به معنی کلمات و جواب سوال های کتاب فارسی نهم دسترسی داشته باشید، تنها کافیه جواب و معنی کلمات درس مورد نظرتان را به همراه عبارت « ماگرتا » در گوگل جست و جو کنید.

در انتها امیدواریم که مقاله معنی کلمات درس ۳ سوم مثل آیینه و شعر کار و شایستگی فارسی پایه نهم ، برای شما دانش آموزان عزیز مفید بوده باشد و توانسته باشید تا از آن استفاده و بهره برده باشید.