تحقیق درباره قالب شعری قطعه به همراه مثال : قطعه یکی دیگر از قالب‌های شعری است که شامل چند بیت هم وزن و هم قافیه می‌باشد. قطعه بیشتر موضوعاتی مانند بیان حکایتی شیرین، نکته‌ای اخلاقی، مناظره، خاطره‌ای پند آموز، ستایش، تهنیت را در بر می گیرد و تمام ابیات یک موضوع خاصی را بیان می‌کنند.
علت نامگذاری این قالب شعری به قطعه این است که به نظر می‌رسد شاعر قسمتی از قصیده را برگزیده است و بیان کرده است. برای کسب اطلاعات بیشتر با بخش تحقیق ماگرتا همراه باشید.
مطلب پیشنهادی: تحقیق درباره قالب شعری مستزاد
شاعرانی که از قالب شعری قطعه استفاده می کنند
از زمان پیدایش شعر فارسی قطعه سرایی وجود داشته است و پدر شعر فارسی رودکی قطعه‌های زیبایی سروده است. علاوه بر رودکی شاعرانی دیگری نیز بوده اند که در قالب شعری قطعه شعر سروده اند، اما هیچ کدام در قطعه سرایی شهرت ندارند.
از شاعرانی که در آثارشان از این قالب شعری استفاده کرده اند می‌توان به شهید بلخی، ابوسلیک گرگانی، دقیقی توسی، ابوشکور بلخی، سعدی، خاقانی، انوری، سنایی، ناصر خسرو، کسایی مروزی، پروین اعتصامی، ایرج میرزا و ملک الشعرای بهار و …. اشاره کرد.
تفاوت قالب شعری قطعه با سایر قالب ها
در این قسمت از تحقیق می‌خواهیم چند تفاوت قالب شعری قطعه با سایر قالب‌ها را بیان کنیم.
تفاوت در شکل قالب : در قطعه مصراع‌های زوج با یکدیگر هم قافیه هستند اما در قصیده، غزل، دوبیتی، رباعی، چهار پاره مصراع اول با مصراع زوج آن قافیه است.
تفاوت در وزن : قالب قطعه دارای یک وزن است که همه شعرهای قطعه از آن پیروی می‌کنند در صورتی که برای قالب شعری مثنوی چند وزن شناخته شده است.
تفاوت در موضوع : موضوع قطعه بیشتر اخلاقی، اجتماعی و آموزشی و تعلیمی است و کل شعر درباره یک موضوع مشخص صحبت می‌کند اما مضمون قالب‌های شعر مثنوی، غزل و قصیده متفاوت است.
تفاوت در تعداد ابیات : قالب قطعه معمولا بین ۲ تا ۱۵ بیت دارد در صورتی که در قالب مثنوی قصیده که شعرهای بلند محسوب می‌شوند هیچ محدودیتی برای پایانش وجود ندارد.
تفاوت در شیوه بیان : شیوه اصلی بیان شعر قطعه عامیانه، حکایت و تمثیل است اما در خصوص قالب‌های شعری مانند غزل و قصیده این شیوه استفاده می‌شود.
نمونه‌هایی از قطعه
قطعه «بام شکسته»
بادی وزید و لانه خردی خراب کرد
بشکست بامکی و فرو ریخت بر سری
لرزید پیکری و تبه گشت فرصتی
افتاد مرغکی و ز خون سرخ شد پری
از ظلم رهزنی، ز رهی ماند رهروی
از دستبرد حادثه‌ای، بسته شد دری
از هم گسست رشته عهد و مودتی
نابود گشت نام و نشانی ز دفتری
فریاد شوق دیگر از آن لانه برنخاست
و آن خار و خس فکنده شد آخر در آذری
ناچیز گشت آرزوی چند ساله‌ای
دور اوفتاد کودک خردی ز مادری
قطعه «امروز و فردا»
بلبل آهسته به گل گفت شبی
که مرا از تو تمنایی هست
من به پیوند تو یک رای شدم
گر تو را نیز چنین رایی هست
گفت فردا به گلستان باز آی
تا ببینی چه تماشایی هست
گر که منظور تو زیبایی ماست
هر طرف چهره زیبایی هست
پا به هرجا که نهیبرگگلی است
همه جا شاهد رعنایی هست
باغبانان همگی بیدارند
چمن و جوی مصفایی هست
قدح از لاله بگیرد نرگس
همه‌جا ساغر و صهبایی هست
نه ز مرغان چمن گمشده‌ایست
نه ز زاغ و زغن آوایی هست
نه ز گلچین حوادث خبری است
نه به گلشن اثر پایی هست
هیچ‌کس را سر بدخویی نیست
همه را میل مدارایی هست
گفت رازی که نهان است ببین
اگرت دیده بینایی هست
هم از امروز سخن باید گفت
که خبر داشت که فردایی هست
مقالات پیشنهادی: تحقیق درباره قالب شعری مثنوی
و
تحقیق قالب شعری ترکیب بند
و
تحقیق درباره قالب شعری تک بیتی
☑️ به پایان تحقیق درباره قالب شعری قطعه رسیدیم، اگر دیدگاهی در این رابطه دارید حتما آن را از بخش نظرات با ما و سایر کاربران به اشتراک بگذارید.
