جواب فعالیت های درس پنجم تاریخ دوازدهم انسانی صفحه ۶۱ تا ۷۷

جواب فعالیت های درس 5 پنجم تاریخ دوازدهم انسانی : گام به گام درس یکم تاریخ ۳ ایران و جهان معاصر که شامل جواب های فعالیت های صفحه ۶۱، ۶۲، ۶۳، ۶۴، ۶۶، ۶۹ و ۷۰ و کاوش خارج از کلاس صفحه ۶۹ و پرسش های نمونه ۷۷ صفحه درس ۵ نهضت مشروطۀ ایران از کتاب تاریخ دوازدهم رشته انسانی است. در ادامه در بخش آموزش و پرورش ماگرتا آماده کرده ایم.

بعدی: جواب فعالیت های درس ششم تاریخ دوازدهم انسانی

جواب فعالیت ۱ صفحه ۶۱ درس ۵ تاریخ دوازدهم انسانی

فکر کنیم و پاسخ دهیم

احساس ضعف، خودباختگی و حقارت ناشی از عهدنامه‌های استعماری چه نمود و ظهوری در هنر و فرهنگ جامعه ایران داشت؟ برای مشاهدۀ نقشۀ سرزمین‌های جدا شده از ایران در دوره قاجار به صفحه ۴۲ همین کتاب مراجعه کنید

پاسخ: حضور ایرانیان در جنگ های ایران و روس و رو به رو شدن با یک قدرت شبه اروپایی سبب جلب توجه حاکمان و نیز مردم ایران به پیشرفت های اروپا شد و با ایجاد این ذهنیت که ایران از دنیای مدرن عقب مانده است و دلیل اصلی این عقب ماندگی حاکمیت قاجاراست، سنگ بنای درخواست تغییر گذاشته شد؛ تغییر در سیاست قانون و نهایتا ساختار حکومت که در انقلاب مشروطه نمود یافت. تلاش های افرادی مانند عباس میرزا ، امیرکبیر ،قائم مقام فراهانی و … در این زمینه گواه این مسئله است. دولتمردان ،بازرگانان و روحانیون به تدریج با غرب آشنا شدند. در روزنامه ها و کتاب ها به مقایسه اوضاع ایران با غرب پرداختند و کم کم نمود این مسئله در هنر، ادبیات و فرهنگ مردم ظهور کرد.

جواب فعالیت ۲ صفحه ۶۲ درس پنجم تاریخ دوازدهم انسانی

بحث و گفت و گو

با یکدیگر بحث و گفت وگو کنید که چرا مطالعۀ نهضت مشروطه در تاریخ معاصر ایران اهمیت دارد؟

پاسخ: – با این انقلاب دوران جدیدی در زندگی ایرانیان آغاز شد و نیز تحولات بعدی در تاریخ ایران را تحت تأثیر قرار داد.
– برای اولین بار در ایران مجلس تأسیس و قانون اساسی نوشته شد و از حقوق مردم سخن به میان آمد و حکومت سلطنتی ایران تبدیل به حکومت مشروطه گردید.

جواب فعالیت ۳ صفحه ۶۳ درس پنج تاریخ دوازدهم انسانی

چرا برخی روزنامه‌های فارسی زبان در خارج از کشور چاپ می‌شد؟

پاسخ: به دلیل حاکمیت استبداد و نظارت شدید دستگاه حاکم بر نشریات اجازه نوشتن و تحلیل مسائل سیاسی و اجتماعی وجود نداشت؛ لذا روزنامه ها در خارج چاپ می شد و مخفیانه وارد کشور می شد.

پاسخ فعالیت ۴ صفحه ۶۴ درس ۵ تاریخ دوازدهم انسانی

بخشی از نامه سیدجمال الدین در ادامه آمده است. آن را بخوانید و درباره موضوعات اصلی مطرح شده در آن، گفت‌وگو کنید:

«من در موقعی این نامه را می‌نویسم که در زندان محبوسم، نه انتظار نجات دارم و نه امید حیات. حبسم برای آزادیِ انسان است و کشته می‌شوم برای زندگی قوم. ولی افسوس می‌خورم از اینکه کِشت‌های خود را ندَِرَویدم، به آرزویی که داشتم کاملاً نائل نگردیدم. شمشیر شقاوت نگذاشت بیداری ملل مشرق را ببینم، دست جهالت فرصت نداد صدای آزادی را از حلقوم ملت‌های مشرق بشنوم. ای کاش من تمام بذر افکار خود را در مزرعۀ مستعد افکار ملت کاشته بودم. چه خوش بود بذرهای بارور مفید خود را در زمین شوره‌زار سلطنت، فاسد نمی‌نمودم. آنچه در آن مزرعه کاشتم به رشد رسید، هرچه در این زمین کویر غرس نمودم فاسد گردید. در این مدت هیچ یک از تکالیف خیرخواهانهٔ من به گوش سلاطین مشرق فرو نرفت. همه را، شهوت و جهالت مانع از قبول گشت. امیدواری‌هایم به ایران بود، با هزاران وعده و وعید به ترکیا احضارم کردند، این نوع دست بسته و مقهورم نمودند. غافل از اینکه، صفحهٔ روزگار حرف حق را ضبط می‌کند. باری، من از دوست گرامی خود خواهشمندم این آخرین نامه را به‌نظر دوستان عزیز و هم مسلک‌های ایرانی من برسانید و زبانی به آنها بگویید شما که میوهٔ رسیده ایران هستید برای بیداری ایرانی دامن همت به کمر زنید، از حبس و قتال نترسید، از جهالت ایرانی خسته نشوید، از حرکات مذبوحانهٔ سلاطین متوحش نگردید، با نهایت سرعت بکوشید، با کمال چالاکی کوشش کنید، طبیعت به شما یار است و خالق طبیعت مددکار. سیل تجدد به سرعت به طرف مشرق جاری است. بنیاد حکومت مطلقه و مستبد، منعدم شدنی است، شماها تا می‌توانید در خرابی اساس حکومت مطلقه و مستبد بکوشید نه به قلع و قمع اشخاص. شما تا توان دارید در نسخ [برداشتن] عاداتی که میان سعادت و ایرانی سدِّ سَدید گردیده، کوشش نمایید؛ نه در نیستی صاحبان عادات. هرگاه بخواهید به اشخاص مانع شوید وقت شما تلف می‌گردد. سعی کنید موانعی را که میانهٔ الفت شما و سایر ملل واقع شده رفع نمایید. گول عوام فریبان را نخورید…»

(تاریخ بیداری ایرانیان، ج ۱، مقدمهٔ مؤلف، صص ۶۷-۶۸ [با اندکی تصرف])

پاسخ: ۱- وجود استبداد شدید در ایران
۲- وجود جهالت و کمبود بلوغ فکری و اجتماعی
۳- ارزوی انجام اصلاحات در امور اجتماعی
۴- عدم همراهی حاکمان کشورهای غربی و شرق زمین
۵- دادن روحیه به مردم برای مبارزه تا رسیدن به هدف که همان از بین بردن استبداد و ایجاد حکومت مبتنی بر قانون بود.

پاسخ دیگر (طولانی تر): موضوعات اصلی مطرح شده در نامه سیدجمال‌الدین اسدآبادی شامل احساس ناامیدی و نگرانی او از وضعیت اجتماعی و سیاسی کشورهای مشرق، به‌ویژه ایران، و تأکید بر ضرورت بیداری و آگاهی مردم است. او از زندان به نوشتن نامه می‌پردازد و بیان می‌کند که حبس او برای آزادی انسان و کشته شدنش برای زندگی قومش است. سیدجمال‌الدین به ناکامی‌های خود در کاشتن بذرهای افکار اصلاح‌طلبانه و آزادی‌خواهانه در جامعه اشاره می‌کند و از اینکه نتوانسته است بیداری ملل مشرق را ببیند، افسوس می‌خورد.

او به دوستانش توصیه می‌کند که برای بیداری ایرانیان تلاش کنند و از ترس و ناامیدی نترسند. سیدجمال‌الدین همچنین بر لزوم مبارزه با حکومت‌های مستبد و سنت‌های کهنه تأکید می‌کند و می‌گوید که باید به جای تمرکز بر قلع و قمع افراد، بر اصلاح عادات و سنت‌های نادرست که مانع پیشرفت و سعادت ملت هستند، تمرکز کنند.

در نهایت، او به دوستانش می‌گوید که نباید فریب عوام‌فریبان را بخورند و باید با سرعت و چالاکی در راستای تغییر و اصلاح تلاش کنند. این نامه نشان‌دهنده‌ی حمایت او از جنبش‌های اصلاح‌طلبانه و مشروطه‌خواهی است و به وضوح موضع او را در حمایت از بیداری و پیشرفت اجتماعی و سیاسی ملت ایران نشان می‌دهد.

پاسخ فعالیت ۵ صفحه ۶۶ درس پنجم تاریخ دوازدهم انسانی

اجرای نمایش

قسمت‌هایی از رسالهٔ مقیم و مسافر را انتخاب کنید، به صورت نمایش در کلاس اجرا کنید و نتیجه‌گیری کنید که نویسندهٔ رساله موافق مشروطه است یا مخالف آن؟

پاسخ: این رساله گفتگوی است میان مسافر نماد یک مشروطه خواه دینی با حاجی مقیم نماینده چهره های دیندار که نسبت به مشروطیت بدبین است. به عبارتی این رساله قرائت شرعی و  روایتی اسلامی از نظام سیاسی مشروطه است که در دفاع از مشروطیت نوشته شده است.

پاسخ دیگر: برای بررسی موضع نویسنده رساله «مقیم و مسافر» در مورد مشروطه، می‌توان به نکات زیر اشاره کرد:

نویسنده در این رساله به نقد وضعیت اجتماعی و سیاسی ایران پرداخته و به مشکلات ناشی از استبداد و فساد حاکمیت قاجار اشاره می‌کند. او با تأکید بر ضرورت اصلاحات و تغییر در ساختار حکومتی، به وضوح نشان می‌دهد که خواهان بهبود وضعیت موجود است. همچنین، انتقاد از بی‌عدالتی‌ها و ناتوانی دولت در تأمین حقوق مردم، نشان‌دهنده‌ی حمایت او از جنبش مشروطه و خواسته‌های آن است.

بنابراین، می‌توان نتیجه‌گیری کرد که نویسنده رساله «مقیم و مسافر» موافق مشروطه است و به دنبال تغییرات اساسی در نظام حکومتی برای تأمین حقوق و آزادی‌های مردم می‌باشد.

جواب فعالیت ۶ صفحه ۶۹ درس ۵ تاریخ انسانی دوازدهم

به‌نظر شما چرا نمایندگان مجلس شورای ملی در نوشتن قانون اساسی مشروطه شتاب داشتند؟

پاسخ: شتاب در نوشتن قانون اساسی به چند دلیل بود:

۱- شدت گرفتن بیماری مظفرالدین شاه که نسبت به مشروطه موضع خصمانه ای نداشت.
۲ -نگرانی بابت روی کار آمدن محمد علی میرزای ولیعهد که تفکراتی ضد مشروطه داشت.
۳ -بهره گیری از فضای هیجانی جامعه برای تصویب قانون اساسی.
۴ -به حاشیه راندن گفتمان شیخ فضل الله نوری (مشروطه مشروعه)؛ چرا که برخی از نمایندگان نگرشی غیر دینی از مشروطه را مد نظر داشتند
۵ -مخالفت روسیه با مشروطه.

پاسخ دیگر:  به نظر می‌رسد نمایندگان مجلس شورای ملی در نوشتن قانون اساسی مشروطه به چند دلیل شتاب داشتند:

۱- تثبیت دستاوردهای انقلاب مشروطه: پس از پیروزی انقلاب مشروطه در سال ۱۲۸۵ ش، نمایندگان مجلس می‌خواستند با تدوین قانون اساسی، دستاوردهای انقلاب را تثبیت و از بازگشت به استبداد جلوگیری کنند.

۲- تأمین حقوق شهروندی و آزادی‌ها: قانون اساسی مشروطه حقوق شهروندی و آزادی‌های اساسی مردم را تضمین می‌کرد. نمایندگان مجلس برای تحقق این خواسته‌های مردم، در نوشتن قانون اساسی شتاب داشتند.

۳- محدود کردن قدرت پادشاه: قانون اساسی مشروطه قدرت پادشاه را محدود و قوای مجریه، مقننه و قضاییه را از یکدیگر تفکیک می‌کرد. نمایندگان مجلس برای اجرایی شدن این اصل، در تدوین قانون اساسی عجله داشتند.

۴- تأمین استقلال و تمامیت ارضی ایران: با توجه به نفوذ قدرت‌های خارجی در ایران، نمایندگان مجلس می‌خواستند با تصویب قانون اساسی، استقلال و تمامیت ارضی ایران را تضمین کنند.

بنابراین، تثبیت دستاوردهای انقلاب، تأمین حقوق شهروندی، محدود کردن قدرت پادشاه و تأمین استقلال ایران از جمله دلایل شتاب نمایندگان مجلس در نوشتن قانون اساسی مشروطه بود.

جواب کاوش خارج از کلاس صفحه ۶۹ درس پنجم تاریخ دوازدهم انسانی

۱- با راهنمایی معلم خود یکی از کتاب‌هایی را که در زمان مشروطه نوشته شده و جریان مشروطه‌خواهی در آن وجود دارد، تهیّه کنید و بخش‌هایی از آن را در کلاس بخوانید.

پاسخ: برای اجرای نمایش در کلاس، می‌توانید کتاب “تاریخ بیداری ایرانیان” نوشته ناظم الاسلام کرمانی را انتخاب کنید. این کتاب به خوبی جریان مشروطه‌خواهی و تحولات اجتماعی و سیاسی آن زمان را به تصویر می‌کشد.

موضوعات اصلی برای گفت‌وگو:

1. تحولات اجتماعی: در این کتاب، ناظم الاسلام به بررسی وضعیت اجتماعی ایران در آستانه مشروطه می‌پردازد و به نقش روشنفکران و مردم در این تحولات اشاره می‌کند.
2. نقش روحانیون و علمای دین: نویسنده به تأثیر روحانیون در بیداری مردم و حمایت آن‌ها از مشروطه اشاره دارد.
3. مبارزات مردم: کتاب به توصیف قیام‌ها و اعتراضات مردم علیه ظلم و فساد حکومتی می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه این مبارزات به شکل‌گیری جنبش مشروطه کمک کرد.
4. انتقادات به حکومت قاجار: ناظم الاسلام به نقد عملکرد حکومت قاجار و فساد آن می‌پردازد و خواستار اصلاحات اساسی می‌شود.

نتیجه‌گیری: با خواندن بخش‌هایی از این کتاب در کلاس، می‌توانید نشان دهید که ناظم الاسلام کرمانی از حامیان مشروطه بود و به اهمیت بیداری اجتماعی و سیاسی مردم ایران در این دوره تأکید می‌کند. این کتاب نه تنها به وقایع تاریخی می‌پردازد بلکه به تحلیل شرایط اجتماعی و فرهنگی آن زمان نیز می‌پردازد و می‌تواند به درک عمیق‌تری از جریان مشروطه‌خواهی کمک کند.

۲- چه کتاب‌های خاطراتی از آن زمان به یادگار مانده است؟

پاسخ: ۱- تاریخ بیداری ایرانیان؛ ناظم الاسلام کرمانی
۲- تاریخ مشروطه ایرانیان؛ احمد کسروی
۳- واقعات اتفاقیه در روزگار؛ شریف کاشانی
۴- خاطرات یحیی گزارشی از بطن حادثه
۵- خاطراتی از اندرونی خانه‌های قجری
۶- خاطره نویسی از درون و بیرون مجلس

پاسخ فعالیت ۷ صفحه ۷۰ درس ۵ تاریخ دوازدهم انسانی

به نظر شما چرا شیخ فضل‌الله نوری به اجرای این اصل اصرار داشت؟

پاسخ: شیخ فضل الله که جدایی دین از سیاست را بعد از تحصن در سفارت انگلستان در جریان مهاجرت کبری، درک کرده بود و معتقد بود که دین اسلام برای تمام امور زندگی قوانینی دارد تالش کرد حداقل نظارت شریعت یعنی نظارت مجتهدان طراز اول بر مصوبات مجلس در جهت مطابقت آن ها با قوانین شرع در قانون اساسی لحاظ شود تا جلوی کنار گذاشتن کامل دین از امور سیاسی را بگیرد.

جواب پرسش های نمونه صفحه ۷۷ درس پنجم تاریخ دوازدهم انسانی

۱- چه عواملی زمینه‌های نهضت مشروطه را فراهم کرد؟

پاسخ: عوامل داخلی: – ناتوانی حکومت قاجار در ادارهٔ امور کشور به دلیل فقدان تشکیلات منسجم و کارآمد اداری
– رفتار مستبدانهٔ شاه زیردستان اغلب نالایق او که توأم با بی‌عدالتی و زیاده‌ستانی از مردم بود.
– سرخوردگی ایرانیان به خاطر ناکام ماندن اقدام‌های برخی از صدراعظم‌های نوگرا مانند امیرکبیر و میرزا حسین‌خان سپهسالار برای  اصلاح روش کشورداری و نوسازی نهادهای حکومتی

عوامل خارجی: – شکست‌های سیاسی نظامی سنگین حکومت قاجار در برابر دولت‌‌های اروپایی که منجر به جدایی سرزمین‌های پهناور، آباد و پر جمعیتی از خاک ایران در شمال و شرق کشور و گسترش نفوذ و دخالت بیگانگان شد.
– اخبار پیروزی کشور کوچک آسیایی ژاپن در جنگ با روسیه

پاسخ دیگر: ۱- از دست رفتن بخش هایی از سرزمین ایران
۲- غلبه استعمار بر مملکت
۳- استبداد دستگاه حاکم
۴- مخالفت های مردم و علما با استبداد و استعمار
۵- ورود اندیشه های جدید

۲- مهاجران در هجرت صغری چه خواسته‌هایی داشتند؟

پاسخ: ۱- ایجاد عدالت خانه در همه‌ی شهرها برای رسیدگی به شکایات مردم و برقراری عدالت در جامعه.
۲- عمل به قانون اسلامی، بطور دقیق و به دور از ملاحظه ی شخصی

۳- سفارت انگلیس در نهضت مشروطه چگونه از سنت بست‌نشینی به سود منافع خود استفاده کرد؟

پاسخ: دولت انگلستان بر خلاف دولت روسیه که از دربار حمایت می کرد، به ظاهر پشتییبان نهضت مشروطه بود. انگلستان، برای میل به مقاصد و منافع استعماری‌اش این سیاست را در پی گرفته بود.

۴- دولت روسیه به چه دلایلی با نهضت مشروطه مخالفت می‌کرد؟

پاسخ: ۱- جلوگیری از نفوذ انگلیس که در لباس مشروطه خواهی، از مشروطه طلبان حمایت می کرد.
۲- کمک به محمدعلی شاه که طرفدار روس بود.
۳- پیشگیری از قیام ملت های منطقه قفقاز برای گرفتن آزادی، تحت تاثیر پیروزی مشروطه خواهان در ایران.

پاسخ دیگر:

۵- روسیه و انگلستان براساس قرارداد ۱۹۰۷ چرا و چگونه ایران را میان خود تقسیم کردند؟

پاسخ: به خاطر ترسیدن از قدرت های دیگر همچون اروپا و آمریکا ایران را به سه منطقه کردند:
الف)‌ شمال ایران از قصر شیرین و اصفهان و یزد تحت نفوذ روس
ب) قسمت مرکزی بیطرف
ج) منطقه جنوب شرقی و استان سیستان بلوچستان جزو انگلستان.

پاسخ دیگر:  با در خطر قرار گرفتن مستعمره های روس و انگلیس در جاهای دیگر دنیا، توسط استعمارگر جدید یعنی آلمان، آنها اختلاف ها را کنار گذاشتند و به موجب قرارداد ۱۹۰۷، ایران را بین خود تقسیم کردند. بر اساس این قرارداد روس و انگلیس، با پا در میانی فرانسه که از قدرت روزافزون آلمان بیمناک بود، ایران را به سه منطقه تقسیم کردند.

قبلی: جواب فعالیت های درس چهارم تاریخ دوازدهم انسانی

توجه: شما دانش آموزان عزیز و کوشا می توانید برای دسترسی سریع تر و بهتر به مطالب کمک درسی کتاب تاریخ دوازدهم انسانی، کلمه و عبارت « ماگرتا » را به همراه مطلب مورد نظر خود جستجو کنید.

در انتها امیدواریم که مقاله پاسخ فعالیت های درس پنجم تاریخ دوازدهم انسانی متوسطه دوم ، برای شما دانش آموزان عزیز مفید بوده باشد و توانسته باشید تا از آن استفاده و بهره برده باشید. همچنین اگر سوالی در رابطه با جواب فعالیت ها و پرسش های نمونه درس 5 تاریخ انسانی دوازدهم دارید آن را از قسمت دیدگاه بپرسید.