صفر تا صد بوم کسب و کار، چگونه به رشد بیزینس کمک می‌کند؟

توصیف استارت آپ شما در کمتر از 10 دقیقه !

بوم مدل کسب و کار یک ابزار ساده تصویری و در عین حال بسیار قدرتمند است که به شما اجازه می دهد کسب و کار خود را به آسانی هر چه تمام تر توصیف کرده و آن را به چالش بکشید. شما با استفاده از بوم مدل کسب و کار خود می توانید زبانی مشترک برای ارتباط افراد و ترسیم افکار ایجاد کنید. به عبارت دیگر الگوی ست برای تدوین یک مدل کسب و کار که باعث پیشبرد هماهنگ بخش های مختلف کسب و کار می شود.
اگر شما هم صاحب یک استارتاپ یا هر نوع از فعالیت های کارآفرینی می باشید ، برای بازسازی و مدیریت نیاز جدی به بوم مدل کسب و کار دارید.

.:: همچنین توصیه می شود برای درک بهتر مقاله ی استارت آپ چیست را در ماگرتا مطالعه بفرمایید ::.

آیا لازم است بوم مدل کسب و کار داشته باشیم؟

بدون هیچ تاملی جواب این سوال بله می باشد زیرا همانطور که گفته شد بوم مدل کسب و کار ، خیلی سریع و خلاصه و جامع، کسب و کارتان را به نمایش در می‌آورد و شامل فواید بسیار زیادی می باشد که در ادامه به برخی از انها می پردازیم :

معرفی ساده استارتاپ یا کسب و کار خود به سرمایه گذار یا شرکای تجاری
یک شمای کلی از کسب و کارتان باعث می شود که بدون صرف ریالی کل کسب و کارتان را از بالا باز بینی کنید.
تمرکز : شفافیت و تمرکز بهتری روی عوامل محرک کسب و کار خود خواهید داشت.
انعطاف پذیری : به سادگی هر چه تمام می‌توان مدل را تغییر داد و تمامی تأثیرات تغییر را در مدل یک صفحه‌ای مشاهده کرد.
شفافیت : با وجود این مدل تک‌صفحه‌ای تیم شما می‌تواند شناخت بهتری از مدل و چشم‌انداز شما در خصوص کسب و کار مدنظرتان کسب کنند.

تقسیم بندی کلی بوم مدل کسب و کار

راست بوم : تمرکز اصلی این بخش از بوم روی مشتری است. می توان از این بخش برای ایده پردازی نیز استفاده کرد. معمولا این کار را با دو بخش ارزش پیشنهادی و بخش مشتریان شروع می کنند.

چپ بوم : تمرکز اصلی این بخش از بوم روی کسب و کار است. این بخش کاملا منطقی است شامل حقایق و واقعیت ها می شود.

اجزای ۹ گانه بوم مدل کسب و کار

1- بخش مشتریان (Customer Segment)

مشتری چه کسی است؟ به چه چیزی فکر می‌کند؟ چه چیزی را می‌بینید؟ چه احساسی دارد؟ چه می‌کند؟
شما در این بخش باید مشتریان و کاربران هدف خود را لیست می کنید. برای مثال اگر اسنپ را در نظر بگیرید، شما باید در بخش مشتریان مسافران و راننده ها را وارد کنید و یا اگر شبکه اجتماعی مثل فیس بوک را در نظر بگیرید، باید در این بخش افرادی که پروفایل ایجاد می کنند و شروع به فعالیت می کنند (کاربران) و همچنین تبلیغ کنندگان (مشتریان) را بنویسید.

2– ارزش پیشنهادی (Value Proposition)

چه چیزی در خصوص محصول یا خدمت ما برای مشتریان ارزشمند و مجاب‌کننده است؟ چرا مشتریان محصول ما را می‌خرند و استفاده می‌کنند؟
در این قسمت شما باید مشخص کنید که قرار است چه ارزش‌هایی را برای مشتریان‌تان به ارمغان بیاورید و چه مزیتی قرار است به مشتری بدهید تا شما را نسبت به رقبایتان ترجیح بدهند.
مثلا ارزش پیشنهادی که اسنپ به مشتریان خود ارائه می کند قیمت های پایین است و ماشین در سریع ترین زمان ممکن در اختیار مسافران است و ارزشی که به رانندگان خود ارائه می کند ، این است که در هر قسمتی از شهر باشند درخواست سفر دارند و همچنین هیچ اجباری برای تعداد سفر در روز و زمان کاری نیز ندارند.

3- کانال‌های توزیع (Channels)

در این بخش شما باید کانال ها و راه هایی که از طریق آن ارزش پیشنهادی خود را به دست مشتری می رسانید را لیست کنید.
چطور این ارزش پیشنهاد‌ی تبلیغ، فروخته و تحویل داده می‌شوند؟ چرا؟ آیا چنین کاری فایده دارد؟ چگونه قرار است کالا یا خدمات یا هر نفع دیگری که برای مشتری خواهید داشت، به او برسد؟ چگونه کالایتان را توزیع خواهید کرد؟ از چه کانالی خدمات‌تان را به مشتری ارائه خواهید داد؟

4- ارتباط با مشتریان (Customer Relation)

وظیفه ی شما در این بخش لیست کردن فعالیت هایی می باشد که در راستای حفظ رضایت مشتری بوده و موجب تقویت ارتباط شما با مشتری می شود. این بخش تمام فعالیت هایی که شما در طول مسیر خرید یک مشتری از زمانی که با شما آشنا می شود تا زمانی که خرید خود را انجام می دهد و حتی بعد از آن را شامل می شود.
در این قسمت مشخص می‌کنید که چگونه قرار است با مشتری ارتباط داشته باشید و چگونه می‌خواهید این ارتباط را حفظ کنید؟
بسیاری از شرکت‌ها، مانند اَپل، از راه‌اندازی پشتیبانی تلفنی صرف‌نظر کرده‌اند تا با پشتیبانی رودررو بتوانند درآمد معقولی کسب کنند.

5- جریان درآمد (Revenue Stream)

مشخص کنید که از چه طریقی و به چه میزان قرار است درآمد داشته باشید. البته یک شرکت می تواند چندین روش درآمدزایی داشته باشد که شما باید تمام آنها را با جزییاتی کامل و به همراه اعداد و ارقام در این بخش بنویسید.

6- فعالیت‌های اصلی (Key Activities)

فعالیت هایی هستند که شما باید برای پیشبرد یک پروژه و طی کردن مسیر آنها را انجام دهید. مثل تبلیغات ، بازاریابی ، توسعه محصول و…

7- منابع اصلی (Key Resources)

منابع اصلی دارایی‌های استراتژیکی هستند که شما برای کسب برتری و رقابت با سایرین به آنها نیاز دارید. مثل منابع مالی برای تبلیغات ، حقوق کارمندان و… یا منابع انسانی مثل برنامه نویس ، تیم پشتیبانی ، تیم بازاریابی و… یا حتی دفتر کار برای استقرار کارکنان.

8- شرکای کلیدی (Key Partners)

تا بدین مرحله بوم به شما کمک کرده‌ است تا نقاط کانونی کسب و کار خود را به خوبی شفاف کنید. در این بخش مشخص می‌شود چه فعالیت‌ها و منابعی مهم هستند، اما منحصرا با استراتژی شما هنوز متناسب نیستند. در این بخش باید ارتباطاتی که به رشد کسب و کار شما کمک خواهد کرد را وارد نمایید. این بخش می تواند شامل دیگر شرکت ها، ارگان های دولتی، نهادها و… باشد. این بخش را با هم تیمی یا بنیانگذار اشتباه نگیرید.

برای مثال استارتاپ زود فود در اپلیکیشن بازار و یا شاید برخی از مجلات و وبسایت ها به تبلیغات می پردازد و یا حتی بزرگترین و معروف ترین رستوران های تهران که باعث هرچه زودتر برند شدن شما می شود را باید وارد این بخش کنید.

9- ساختار هزینه (Cost Structure)

هزینه های انجام پروژه را لیست کنید.
هزینه ها عمدتا به سه دسته ثابت (هزینه اجار دفتر و حقوق کارمندان) ، متغیر (تبلیغات) و هزینه های یکباره (خرید نرم‌افزار) تقسیم می شوند که معمولا هزینه های متغیر بسته به میزان توسعه کسب و کار شما متفاوت می باشد.
در این مرحله دیگر به خوبی مشخص شده می شود که چگونه فعالیت‌های اصلی محرک خلق ارزش و درآمد خواهند بود.