معنی و آرایه های ادبی شعر درس هفتم فارسی هفتم ☑️ علم زندگانی

معنی و آرایه های ادبی شعر درس 7 هفتم علم زندگانی فارسی هفتم ؛ در این مطلب از بخش آموزش و پرورش ماگرتا با معنی لغات و کلمات سخت ، آرایه های ادبی و زبانی و معنی شعر علم زندگانی درس ۷ هفتم کتاب فارسی پایه هفتم متوسطه اول آشنا می شوید.

همچنین بخوانید: جواب خودارزیابی و نوشتن صفحه ۶۱ و ۶۳ درس هفتم فارسی هفتم

معنی و ارایه های ادبی و نکات دستوری شعر درس هفتم علم زندگانی فارسی هفتم

کبوتر بچه‌ای با شوق پرواز / به جرئت کرد روزی بال و پر باز
معنی: روزی کبوتر بچه ای که بسیار مشتاق پرواز بود. از روی جرئت بال و پر خود را برای پرواز باز کرد.

آرایه ها: مراعات نظیر: کبوتر، بال و پر / تشخیص: کبوتر با شوق پرواز

نکات دستوری: بیت یک جمله دارد / نهاد: کبوتر بچه / حرف اضافه (با) و متمم:‌ با شوق پرواز / فعل: باز کرد / به جرئت: حرف اضافه (ب) و متمم / مفعول: بال و پر

پرید از شاخکی بر شاخساری / گذشت از بامَکی بر جو کناری
معنی: از شاخه ای به شاخه ای می پرید. از بام کوتاهی گذشت و به کناری جوی آبی رسید.

نکات دستوری: بیت دو جمله دارد / پرید: فعل جمله اول / از شاخکی: حرف اضافه (از) و متمم / بر شاخساری: حرف اضافه (بر) و متمم / گذشت: فعل جمله دوم / از بامکی: حرف اضافه (از) و متمم / بر جو کناری: حرف اضافه (بر) و متمم / نهاد (پنهان): کبوتر بچه

نمودش بس که دور آن راهِ نزدیک / شدش گیتی به پیشِ چشم، تاریک
معنی: از بس که آن را کوتاه، از نظر او طولانی بود؛ از خستگی، دنیا پیش او تاریک شد.

آرایه ها: دور و نزدیک: تضاد / شدش گیتی به پیش چشم تاریک کنایه از خسته شدن

نکات دستوری: بیت دو جمله دارد / نمود: فعل / آن را نزدیک: نهاد جمله اول / شد: فعل جمله دوم / گیتی: نهاد جمله دوم / به پیش چشم: حرف اضافه (به) و متمم

ز وحشت، سُست شد بر جای، ناگاه / ز رنج خستگی درماند در راه
معنی: ناگهان از ترس بر جای خود سست شد و از رنج خستگی، توان ادامه را را نداشت.

آرایه ها: درمانده در راه کنایه از خسته شدن

نکات دستوری: بیت دو جمله دارد / شد: فعل جمله اول / ز وحشت: حرف اضافه (ز) و متمم / بر جای: حرف اضافه (بر) و متمم / درمانده: فعل جمله دوم / نهاد پنهان: او و کبوتر بچه / ز رنج خستگی: حرف اضافه (ز) و متمم / در راه: حرف اضافه (در) و متمم

فتاد از پای، کرد از عجز فریاد / ز شاخی مادرش آواز در داد:
معنی: خسته شد و از روی ناتوانی فریادی کشید و مادرش که روی شاخه ای نشسته بود، با صدای بلند به او گفت:

آرایه ها: فتاد از پای کنایه از ناتوان شدن

نکات دستوری: بیت سه جمله دارد / فتاد: فعل جمله اول / از پای: حرف اضافه (از) و متمم / از عجز: حرف اضافه (از) و متمم / نهاد جمله اول و دوم پنهان است: کبوتر بچه / فریاد کرد: فعل جمله دوم / ز شاخی: حرف اضافه (ز) و متمم / آواز در داد: فعل جمله سوم / مادرش: نهاد جمله سوم

«تو را پرواز بس زود است و دشوار / یز نو کاران که خواهد کار بسیار؟
معنی: پرواز کردن برای تو هنوز زود است و برایت مشکل است. کسی از افراد تازه کار انتظار زیادی ندارد.

آرایه ها: نوکاران کنایه از تازه کارها یا افراد بی تجربه

نکات دستوری: بیت دو جمله دارد / است: فعل جمله اول / تو را (برای تو): حرف اضافه (تو و برای) و متمم / نهاد جمله اول: پرواز / ز نو کاران: حرف اضافه (ز) و متمم / خواهد: فعل جمله دوم / که (چه کسی): نهاد جمله دوم

هنوزت نیست پای برزن و بام / هنوزت نوبت خواب است و آرام
معنی: هنوز توان پرواز بر روی محله و بام ها را نداری و فعلا باید در آرامش و استراحت باشی

آرایه ها: پای برزن و بام نداری کنایه از توان پرواز طولانی نداشتن / برزن و بام: مراعات نظیر / خواب و آرام: مراعات نظیر

نکات دستوری: بیت دو جمله دارد

تو را توشِ هنر می‌باید اندوخت / حدیث زندگی، می‌باید آموخت
معنی: تو در حال حاضر باید علم و دانایی و هنر بیاموزی و رسم زندگی کردن را یاد بگیری.

آرایه ها: حدیث زندگی کنایه از راه و رسم زندگی / می باید: آرایه تکرار

نکات دستوری: بیت دو جمله دارد / اندوخت: فعل جمله اول / تو: نهاد جمله اول / توش هنر: مفعول / آموخت: فعل جمله دوم / حدیث زندگی: مفعول

بباید هر دو پا محکم نهادن / از آن پس فکر بر پای ایستادن
معنی: ابتدا باید دو پایت را محکم روی زمین قرار دهی، سپس به فکر ایستادن روی پای خودت باشی

آرایه ها: پا: آرایه تکرار / برپا ایستادن کنایه از بر خود متکی بودن

من اینجا چون نگهبانم تو چون گنج / تو را آسودگی باید مرا رنج
معنی: تو مثل گنج هستی که من نگهبان تو هستم. تو باید در آسودگی و آرامش باشی و من برای پرورش تو باید در سختی باشم.

آرایه ها: نگهبان و گنج: مراعات نظیر / آسودگی و رنج: تضاد / من و تو: آرایه تکرار / من مثل نگهبان هستم: تشبیه / من: مشبه / چون: آدات تشبیه / نگهبان: مشبه به / وجه شبه پنهان است (مراقب باشم) / تو مانند گنج هستی: تشبیه / تو: مشبه / چون آدات تشبیه / گنج: مشبه / وجه شبه پنهان است (با ارزشی)

نکات دستوری: بیت چهار جمله دارد / شکل ساده بیت: من اینجا مثل نگهبان هستم و تو مثل گنج هستی – تو باید آسوده باشی من باید در رنج باشم / من: نهاد جمله اول / هستم: فعل جمله اول / چون نگهبان: حرف اضافه (چون) و متمم / تو: نهاد جمله دوم / هستی: فعل جمله دوم (پنهان) / چون گنج: حرف اضافه (چون) و متمم / تو: نهاد جمله دوم / باشی: فعل جمله سوم / من: نهاد جمله چهارم / باشم: فعل جمله چهارم

مرا در دام‌ها بسیار بستند / ز بالم کودکان پرها شکستند
معنی: من در دام های زیادی گرفتار شده ام و بچه ها پر و بالم را شکسته اند.

آرایه ها: بال و پر: مراعات نظیر

نکات دستوری: بیت دو جمله دارد / بستند: فعل جمله اول / نهاد جمله اول: پنهان / من: مفعول / در دام ها: حرف اضافه (در) و متمم / شکستند: فعل جمله دوم / کودکان: نهاد جمله دوم / پرها: مفعول / ز بالم: حرف اضافه (ز) و متمم

گه از دیوار سنگ آمد، گه از در / گَهَم سر پنجه خونین شد، گهی سر
معنی: گاهی از در و دیوار سنگ می خوردم و گاهی سر و پنجه ام زخمی می شد.

آرایه ها: در و دیوار: مراعات نظیر / سر و سرپنجه: مراعات نظیر

نکات دستوری: بیت چهار جمله دارد / از دیوار: حرف اضافه (از) و متمم / آمد: فعل جمله اول / سنگ: نهاد جمله اول / از در: حرف اضافه (در) و متمم / سنگ: نهاد جمله دوم (پنهان) / آمد: فعل جمله دوم (پنهان) / شد: فعل جمله سوم / سرپنجه: نهاد جمله سوم / شد: فعل جمله چهارم (پنهان) / سر: نهاد جمله چهارم

نگشت آسایشم یک لحظه دمساز / گهی از گربه ترسیدم گه از باز
معنی: حتی یک لحظه هم آسوده و راحت نبوده ام و گاهی از گربه و گاهی از باز (پرنده شکاری) ترسیده ام.

آرایه ها: گربه و باز: مراعات نظیر

نکات دستوری: بیت سه جمله دارد / نگشت: فعل جمله اول / آسایش: نهاد / از گربه: حرف اضافه (از) و متمم / ترسیدم: فعل جمله سوم / از باز: حرف اضافه (از) و متمم / ترسیدم: فعل جمله سوم (پنهان)

هجوم فتنه‌های آسمانی / مرا آموخت علم زندگانی
معنی: این همه گرفتاری و مشکلات به من چگونه زندگی کردن را آموخته است.

آرایه ها: فتنه های آسمانی به من آموخت: تشخیص

نکات دستوری: بیت یک جمله دارد / هجوم فتنه های آسمانی: نهاد / مرا (به من): حرف اضافه (را و به) و متمم / علم زندگانی: مفعول

نگردد شاخک بی‌بُن، برومند / ز تو سعی و عمل باید، ز من پند»
معنی: شاخه ی نازک یک دفعه تنومند و محکم نمی شود، تو نیز باید تلاش و کوشش کنی و من هم باید به تو پند و درس بدهم.

آرایه ها: بی بن و برومند: تضاد / سعی و عمل: مراعات نظیر

نکات دستوری: بیت سه جمله است / نگردد: فعل جمله اول / شاخک بی بن: نهاد جمله اول / شکل ساده جمله دوم و سوم: سعی و عمل باید از تو باشد و پند از من باشد. / سعی و عمل: نهاد / ز تو: حرف اضافه (ز) و متمم / باشد: فعل (پنهان) / پند: نهاد / از من: حرف اضافه (از) و متمم / باشد: فعل (پنهان)

معنی کلمات و لغت های سخت و مهم شعر درس هفتم علم زندگانی فارسی هفتم

شوق: میل، علاقه
جرئت: شهامت
شاخک: شاخه کوچک
شاخسار: شاخه‌ی درخت
بامک: بام کوتاه

جو کنار: کنار جوی
گیتی: دنیا
سُست: ضعیف، بی حال
فتاد: مخفف افتاد
عجز: ناتوانی

بَس: بسیار
نوکاران: تازه کاران، بی‌تجربه ها
برزن: محله، کوی
توش: مخفف توشه، اندوخته، ذخیره
حدیث: سخن، داستان

گنج: چیزی با ارزش
گَه: گاه، زمان
دَمساز: همراه
هجوم: حمله
فتنه: گرفتاری، بلا
برومند: باروَر، با ثمر، پُربار

تاریخ ادبیات درس هفتم علم زندگانی فارسی هفتم

پروین اعتصامی (زاده 1285 ، درگذشته 1320). پروین فرزند یوسف اعتصام الملک آشتیانی در تبریز متولد شد. فارسی و عربی را در دامن خانواده آموخت. سرودن شعر را از هشت سالگی آغاز کرد. نخستین شعرهایش را در مجله بهار به چاپ رساند و مورد تشویق اهل ادب قرار گرفت. از عوامل دیگری که موجب تقویت ذوق و پرورش استعداد شعری پروین شد، رفت و آمد او به محافل ادبی آن روزگار بود.

تنها اثر او، دیوان شعری است که بارها چاپ شده است. دیوان او شامل قصاید و قطعات بسیار دل نشین است. بیشتر قطعات خود را به صورت گفت و گو سرود که در اصطلاح ادبی به آن «مناظر» گویند.

سرانجام پروین در سال 1320 بر اثر بیماری حصبه درگذشت. آرامگاه او در شهر قم کنار صحن حضرت معصومه (س) قرار دارد.

همچنین بخوانید: معنی کلمات درس 6 ششم فارسی هفتم

توجه: شما دانش آموزان پایه هفتم متوسطه اول عزیز اگر می خواهید به راحتی به معنی کلمات و جواب سوال های کتاب فارسی هفتم دسترسی داشته باشید، تنها کافیه جواب و معنی کلمات درس مورد نظرتان را به همراه عبارت « ماگرتا » در گوگل جست و جو کنید.

در انتها امیدواریم که مقاله معنی شعر و آرایه های ادبی درس 7 هفتم علم زندگامی کتاب فارسی هفتم متوسطه اول ، برای شما دانش آموزان عزیز مفید بوده باشد و توانسته باشید تا از آن استفاده و بهره برده باشید.