جواب قلمرو زبانی و ادبی و فکری درس ششم فارسی یازدهم

جواب قلمرو زبانی و ادبی و فکری درس ششم فارسی یازدهم ؛ در این نوشته با جواب سوالات تمرین کارگاه متن پژوهی قلمرو های ادبی و زبانی و فکری صفحه ۵۴ و ۵۵ درس ۶ ششم پرورده عشق کتاب ادبیات فارسی یازدهم متوسطه دوم رشته های تجربی و ریاضی و انسانی و فنی حرفه ای آشنا می شوید. در ادامه با بخش آموزش و پرورش ماگرتا همراه ما باشید.

همچنین بخوانید: جواب کارگاه متن پژوهی درس هفتم فارسی یازدهم

جواب قلمرو زبانی صفحه 54 درس ششم فارسی یازدهم

۱) معنای واژه‌های مشخّص شده را بنویسید.

جهد برتوست و بر خدا توفیق / زانکه توفیق و جهد هست رفیق (سنایی)

پاسخ: جهاد: تلاش و کوشش
توفیق: سازگار گردانیدن

خنیده به گیتی به مهر و وفا / ز اهریمنی دور و دور از جفا (فردوسی)

پاسخ: خنیده: مشهور، بلند آوازه، معروف

۲) سال گذشته خواندیم که در شیوهٔ بلاغی، جای اجزای کلام در جمله، تغییر می‌کند، امّا در متن آموزشی، مطابق با شیوهٔ عادی و نوشتارِ معیار، نهاد در آغاز جمله و فعل در پایان آن قرار می‌گیرد.

– کنون اجزای بیت زیر را مطابق زبان معیار مرتّب کنید.

گفتند به اتّفاق یک سر / کز کعبه گشاده گردد این در

پاسخ: گفتند: فعل نهاد
که: حرف نهاد
این در از کعبه گشاده می‌گردد: مفعول
نکته: مصراع دوم مفعول مصراع اوّل واقع شده است؛ در عین حال خود یک جمله است که می‌توان ارکان آن را به ترتیب زیر مشخّص کرد:
که: حرف ربط
این در: نهاد
کعبه: متمم
گشاده: مسند
می‌گردد: فعل اسنادی

۳) در بیت‌های زیر، نقش «ـَـ م» را بررسی کنید.

الف) دریاب که مبتلای عشقم / آزاد کن از بلای عشقم

پاسخ: «-َ م» نخست: فعل اسنادی / «-َ م» دوم: مفعول (من را از بلای عشق آزاد کن)

ب) پرورده عشق شد سرشتم / جز عشق مباد سرنوشتم

پاسخ: سرشتم: سرشت من (مضاف الیه)
سرنوشتم: سرنوشت من (مضاف الیه)

جواب قلمرو ادبی صفحه 55 درس 6 فارسی یازدهم

۱) شاعران، در سرودن منظومه‌های داستانی، غالباً از قالب «مثنوی» بهره می‌گیرند؛ مهم‌ترین دلیل آن را بنویسید.

پاسخ: زیرا به خلاف قالبهای دیگر تغییر قافیه در مثنوی آسان است. هر بیت قافیه جداگانه‌ای دارد و داستان سرا می تواند بی هیچ تنگنایی هزارها بیت بسراید.

۲) هر یک از بیت‌های زیر را از نظر کاربرد آرایه‌های ادبی بررسی کنید.

چون رایت عشق آن جهان گیر / شد چون مه لیلی آسمان گیر

پاسخ: رایت عشق: اضافه تشبیهی
«چون» نخست و دوم: جناس همسان
چون مه لیلی: تشبیه
مه: استعاره از جمال و کمال لیلی
آسمان گیر: کنایه از پرآوازه

برداشته دل ز کار او، بخت / درماند پدر به کار او سخت

پاسخ: بخت دل از کار او برداشته: جانبخشی، کنایه از ناامید شدن
بخت، سخت:‌ جناس
واژه آرایی: کار، او

۳) در بیت زیر، شاعر، چگونه از تشبیه برای خلق کنایه بهره گرفته است؟

آمد سوی کعبه، سینه پر / جوشچون کعبه نهاد حلقه در گوش

پاسخ: «حلقه در گوش نهادن» عبارت کنایی است که وجه شبه تشبیه نیز قرار گرفته است.

پاسخ قلمرو فکری صفحه 55 درس ششم فارسی یازدهم

۱) معنی و مفهوم بیت زیر را به نثر روان بنویسید.

حاجت گهِ جملهٔ جهان اوست / محراب زمین و آسمان اوست

پاسخ: خداوند برطرف کننده‌ی حاجات و نیاز همه‌ی مردم و معبود و معشوق همه‌ی مخلوقات است.

۲) در بیت‌های هفدهم و بیستم، کدام ویژگی‌های «مجنون» بارز است؟

پاسخ: بیت ۱۷: وفاداری و ثابت قدم بودن در عشق
بیت ۲۰: از خودگذشتگی در راه عشق

۳) بر مبنای درس و با توجّه به بیت‌های زیر، تحلیلی از سیر فکری پدر مجنون ارائه دهید.

عشق بازی، کار بیکاران بُوَد / عاقلش با کار بیکاران چه کار؟ (نعمت الله ولی)

از سر تعمیر دل بگذر که معماران عشق / روز اوّل، رنگ این ویرانه، ویران ریختند (بیدل)

پاسخ: پدر مجنون عشق را کار بیهوده و باعث رسوایی می دانست و در پی خلاصی مجنون است؛ ولی دلشده عشق را یک موهبت می داند و زندگانی اش را صرف آن می کند.

۴) مفهوم بیت زیر را با نگرشِ خویشانِ مجنون و چاره‌سازی آن‌ها مقایسه کنید.

یک بار هم ای عشقِ من از عقل میندیش / بگذار که دل حل بکند مسئله‌ها را (محمّدعلی بهمنی)

پاسخ: خویشاوندان مجنون، عاقلانه در پی حل مشکل بودند؛ ولی مجنون عاشقانه می اندیشید و در پی عاقلان نبود. عقل و عشق دو راه جداگانه‌ای را درمی نوردند.

همچنین بخوانید: معنی و آرایه های درس هفتم باران محبت فارسی یازدهم

توجه: شما دانش آموزان عزیز و کوشا می توانید برای دسترسی سریع تر و بهتر به مطالب کمک درسی کتاب فارسی پایه یازدهم متوسطه دوم ، کلمه و عبارت « ماگرتا » را به همراه مطلب مورد نظر خود جستجو کنید.

در انتها امیدواریم که مقاله جواب و پاسخ سوالات قلمرو های کارگاه متن پژوهی صفحه ۵۴ و ۵۵ درس ۶ ششم ادبیات فارسی یازدهم ؛ برای شما دانش آموزان عزیز مفید بوده باشد. سوالات خود را در بخش نظرات بیان کنید.