جواب قلمرو زبانی و ادبی و فکری درس دوم فارسی یازدهم

جواب قلمرو زبانی و ادبی و فکری درس دوم فارسی یازدهم ؛ در این نوشته با جواب سوالات تمرین کارگاه متن پژوهی قلمرو های ادبی و زبانی و فکری صفحه ۲۱ و ۲۲ و ۲۳ درس ۲ دوم قاضی بست کتاب ادبیات فارسی یازدهم متوسطه دوم رشته های تجربی و ریاضی و انسانی و فنی حرفه ای آشنا می شوید. در ادامه با بخش آموزش و پرورش ماگرتا همراه ما باشید.

همچنین بخوانید: جواب قلمرو های کارگاه متن پژوهی درس سوم فارسی یازدهم

جواب قلمرو زبانی صفحه 21 و 22 درس دوم فارسی یازدهم

۱) از متن درس، با توجّه به رابطه‌ی معنایی «تناسب»، واژه‌های مناسب انتخاب کنید و در جاهای خالی قرار دهید.

– خیلتاش، حَشَم، ندیم، خادم
– رقعت، خط، دبیر، قلم

۲) معادل معنایی فعل‌های زیر را از متن درس بیابید و بنویسید.

– فرمان داد. (مثال داد)
– سوار اسب شد. (بر نشست)
– اجازهٔ حضور داده شود. (بار داده آید)

۳) کاربرد معنایی واژه‌ی «محجوب» را در عبارت‌های زیر بررسی کنید.

– محجوب گشت از مردمان، مگر از اطبّا و… .
– مردی محجوب بود و دیده و دلش از گناه به دور.

پاسخ: در عبارت اول به معنای پنهان شدن
در عبارت دوم به معنای باحیا بودن

۴) به دو جمله‌ی زیر و تفاوت آن‌ها توجّه کنید:
الف) مریم کتاب می‌خواند.
ب) کتاب خوانده می‌شود.
فعل جمله‌ی «الف» به «نهاد» و فعل جمله‌ی «ب» به نهادی که قبلاً مفعول بوده است، نسبت داده شده است. فعل جمله‌ی «الف» را «معلوم» و فعل جمله‌ی دوم را «مجهول» می‌نامیم.
با دقّت در جدول زیر، با ساخت و شیوه‌ی مجهول کردن جمله‌ی معلوم آشنا می‌شویم:

همان طور که می‌یبینید در مجهول ساختن جمله‌ی معلوم:
الف) نهاد جمله‌ی معلوم را حذف می‌کنیم.
ب) مفعولِ جمله‌ی معلوم را در جایگاه نهاد قرار می‌دهیم.
پ) فعل اصلی جمله را به شکل «بن ماضی + ه/ ــه» می نویسیم؛ سپس، از «شدن»، فعلی متناسب با شناسه و زمانِ فعل اصلی می‌آوریم.
ت) در مرحله آخر، شناسه فعل را با نهاد جدید، از نظر شمار (مفرد یا جمع) مطابقت می‌دهیم.
توجّه: امروزه، فعل مجهول به کمک مصدر «شدن» ساخته می‌شود امّا در گذشته، با فعل‌های دیگری، مانند «آمدن» و «گشتن» نیز ساخته می‌شد.

اکنون از متن درس، نمونه هایی از فعل مجهول بیابید و معادل امروزی آن‌ها را بنویسید.

پاسخ: در این دو سه روز، بار داده آید. ← (بار داده شود)
پیغامی ست سویِ بونصر در بابی، تا داده آید. ← (داده شود)
و نامه نبشته آمد. ← (نوشته شد)

جواب قلمرو ادبی صفحه 22 درس 2 فارسی یازدهم

۱) دو نمونه از ویژگی‌های نثر متن درس را بیابید.

پاسخ: ۱) جابه‌جایی ارکان دستوری جمله: نمونه: محجوب گشت از مردمان – می‌فرستاد فرودِ سرای – آن را امیرالمؤمنین می‌ روا دارد ستدن.
۲) جملات کوتاه (ایجاز): به کران آب فرود آمدند و خیمه‌ها و شراع‌ها زده بودند. نان بخوردند و دست به شراب بردند.
۳۳) توجه به جزئیات و توصیف دقیق صحنه‌ها: یافتم خانه تاریک کرده و پرده‌های کتاب آویخته و تر کرده و بسیار شاخه‌ها نهاده و…..

۲) در عبارت های زیر، «مجاز» ها را بیابید و مفهوم آن‌ها را بنویسید.

الف) به کرانِ آب فرود آمدند و خیمه‌ها و شراع‌ها زده بودند.

پاسخ: آب مجاز از رودخانه

ب) زَری که سلطان محمود به غَزو از بت خانه‌ها به شمشیر بیاورده باشد و بتان شکسته و پاره کرده.

پاسخ: شمشیر مجاز از جنگ

پاسخ قلمرو فکری صفحه 23 درس دوم فارسی یازدهم

۱) معنی و مفهوم عبارت زیر را به نثر روان بنویسید.
«امیر از آن جهان آمده به خیمه فرود آمد و جامه بگردانید.»

پاسخ: امیر مسعود که از مرگ نجات یافته بود به چادر خود رفت و لباس‌هایش را عوض کرد.

۲) با توجّه به جمله‌ی «این مردِ بزرگ و دبیرِ کافی، به نشاط، قلم درنهاد.»:

الف) مقصود از «این مرد» چه کسی است؟

پاسخ: بونصرمشکان، دبیر مسعود غزنوی

ب) «دبیرِ کافی» به چه معناست؟

پاسخ: نویسنده‌ی باکفایت

۳) گوینده ی عبارت زیر، از کدام فضیلت‌های اخلاقی برخوردار است؟
«آن چه دارم از حُطامِ دنیا حلال است و کفایت است و به هیچ زیادت حاجت مند نیست.»

پاسخ: ۱) قانع بودن
۲) بلند نظری
۳) توجه داشتن به حلال و حرام بودن مال
۴) بی اهمّیتی به مادیات و ثروت‌های دنیایی

۴) درباره‌ی مناسبت مفهومی بیت زیر و متن درس توضیح دهید.

حساب خود این جا کن، آسوده دل شو / میفکن به روز جزا کار خود را (صائب تبریزی)

پاسخ: بیت بالا و متن بیت «حساب این نتوانم داد و نگویم که مرا سخت دربایست نیست؛ …» هر دو اشاره به این دارد که آدمی باید پیش از مرگ به حساب کردارهای خود برسد و آخرت خود را به دنیا نفروشد.

همچنین بخوانید: معنی شعر در امواج سند درس سوم فارسی یازدهم

توجه: شما دانش آموزان عزیز و کوشا می توانید برای دسترسی سریع تر و بهتر به مطالب کمک درسی کتاب فارسی پایه یازدهم متوسطه دوم ، کلمه و عبارت « ماگرتا » را به همراه مطلب مورد نظر خود جستجو کنید.

در انتها امیدواریم که مقاله جواب و پاسخ سوالات قلمرو های کارگاه متن پژوهی صفحه ۲۱ و ۲۲ و ۲۳ درس ۲ دوم ادبیات فارسی یازدهم ؛ برای شما دانش آموزان عزیز مفید بوده باشد. سوالات خود را در بخش نظرات بیان کنید.